1. Ustanowienia nowego podziału terenów zamkniętych na dwie kategorie
Projektowane zmiany przyczynią się do uporządkowania zasad ustanawiania terenów zamkniętych oraz ustalenia technicznych aspektów zabezpieczenia tych informacji przed publicznym dostępem do nich. Poprzez prawo ustanowienia terenów zamkniętych określonej kategorii, właściwe organy będą miały bezpośredni wpływ na ochronę informacji przestrzennych dotyczących tych terenów.
2. Zmiany z zakresu gleboznawczej klasyfikacji gruntów
Jednym z zaleceń kontrolnych NIK było pilne podjęcie działań legislacyjnych zmierzających do wprowadzenia zmian legislacyjnych w ustawie PGiK, określających niezbędne kwalifikacje osób uprawnionych do przeprowadzania czynności klasyfikacyjnych w ramach gleboznawczej klasyfikacji gruntów, które będą zapewniały odpowiedni poziom merytoryczny opinii wydawanych przez klasyfikatorów.
3. Zmiany regulacji dotyczących sytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu na naradach koordynacyjnych
Przedmiotowe zmiany zwiększają poziom cyfryzacji procesu inwestycyjnego poprzez wprowadzenie obowiązku przeprowadzania narad koordynacyjnych w sposób elektroniczny. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy PGiK narady koordynacyjne mogą odbywać się obecnie w sposób tradycyjny lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Część powiatów, które nie wykorzystują narzędzi informatycznych do prowadzenia narad koordynacyjnych, wskazuje na brak przepisów prawa, które by ich do tego obligowały.
4. Inne zmiany zawarte w projekcie ustawy
Zmiana definicji zawartych w ustawie
Zmiana definicji „ewidencji gruntów i budynków”, „państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego” oraz rezygnacja z pojęcia „operatu ewidencyjnego” mają na celu uspójnienie i uporządkowanie pojęć stosowanych w ustawie, a także precyzyjne określenie zbioru dokumentów uzasadniających wpisy do baz danych, jako elementu państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
5. Cyfryzacja dziennika praktyk zawodowych
Projektowane regulacje przewidują, że osoba zainteresowana zdobywaniem praktyki zawodowej w dziedzinie geodezji i kartografii będzie pozyskiwała wzór dziennika praktyki zawodowej (do samodzielnego wydruku i uzupełniania) bezpośrednio z załącznika do rozporządzenia wydawanego na podstawie art. 45h ustawy PgiK.
6. Zapewnienie odpowiedniego nadzoru Głównego Geodety Kraju na szczeblu wojewódzkim i powiatowym
Projektowane regulacje zakładają dodanie przepisów, które stanowią, by Główny Geodeta Kraju wyrażał opinię o kandydacie na geodetę województwa oraz (po uzyskaniu opinii wojewódzkiego inspektora nadzoru
geodezyjnego i kartograficznego) opinię o kandydacie na geodetę powiatowego, celem zwiększenia odpowiedniego nadzoru Głównego Geodety Kraju nad realizacją polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii.
7. Zapewnienie, na poziomie ustawowym, podstaw prawnych do pełnienia obowiązków Głównego Geodety Kraju w przypadku odwołania piastuna tego organu
Projekt ustawy zakłada wprowadzenie w art. 6b ustawy PGiK przepisów zapewniających ciągłość pełnienia obowiązków Głównego Geodety Kraju przez jednego z jego zastępców lub pracownika zajmującego kierownicze stanowisko w Głównym Urzędzie Geodezji i Kartografii, wskazanego przez ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. Przepisy ustawy PGiK nie regulują obecnie kwestii dotyczącej pełnienia obowiązków Głównego Geodety
Kraju w przypadku jego odwołania.
8. Zmiana zasad wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych
Projektowane przepisy zakładają nowelizację art. 11 ustawy PGiK tak, aby przepis ten definiował wykonawcę prac geodezyjnych i prac kartograficznych jako osobę wykonującą samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii, a więc osobę posiadającą uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii.
Zaproponowana regulacja ma na celu stworzenie systemu, w którym wykonawca prac geodezyjnych, rozumiany jako geodeta legitymujący się odpowiednimi uprawnieniami zawodowymi odpowiada całościowo za prawidłowość wykonanej pracy i za dokonywanie czynności formalnych przed organami Służby Geodezyjnej i Kartograficznej.
9. Ustanowienie dostępu dla Głównego Geodety Kraju do baz danych prowadzonych przez starostę
Projektowane zapewnienie dostępu przez starostów Głównemu Geodecie Kraju do baz danych, a w szczególności do bazy danych ewidencji gruntów i budynków, stanowi przede wszystkim zmianę w sposobie udostępniania danych, a nie w zakresie samych danych. Obecnie Główny Geodeta Kraju otrzymuje informacje z ewidencji gruntów i budynków w postaci plików GML, które zawierają również dane osobowe podmiotów ujawnionych w tej ewidencji.
10. Zapewnienie, na poziomie ustawowym, obowiązku sporządzania przez Głównego Geodetę Kraju czteroletniego planu strategicznego i rocznych planów operacyjnych
Obecnie Główny Urząd Geodezji i Kartografii nie publikuje dokumentów zawierających informacje o planowanych w perspektywie długofalowej działaniach w poszczególnych obszarach. Minister nadzorujący nie jest również informowany o działaniach planowanych przez Urząd w perspektywie średniookresowej. Fakt ten utrudnia możliwość dokonania rzeczowej oceny zgodności podejmowanych przez organ działań z zadaniami nałożonymi na niego w drodze przepisów ustawowych, a w konsekwencji może utrudnia sprawowanie przez Ministra Rozwoju i Technologii nadzoru nad organem centralnym.
11. Określenie zasad podziału dotacji celowych na realizację zadań samorządów powiatowych w zakresie geodezji i kartografii
Projekt ustawy zakłada, że podziału dotacji celowych, o których mowa w art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. poz. 1572), na realizację zadań zleconych z zakresu geodezji i kartografii na poszczególne jednostki samorządu terytorialnego będzie dokonywał wojewoda po uzyskaniu opinii Głównego Geodety Kraju.
12. Doprecyzowanie zasad działania wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego
Projekt ustawy zakłada zastąpienie określenia „kontroluje” słowem „nadzoruje” w zakresie wykonywanych przez organ zadań kontroli przestrzegania i stosowania przepisów ustawy oraz kontroli działalności organów administracji geodezyjnej i kartograficznej.
13. Doprecyzowanie zasad przekazywania przez starostę kopii zabezpieczających bazy danych
Projekt ustawy zakłada wskazanie poszczególnych baz danych, których kopie przechowuje wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego oraz określenie terminów przekazywania kopii zabezpieczających bazy danych.
14. Zniesienie zadania marszałka województwa prowadzenia państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju, w uzgodnieniu z Głównym Geodetą Kraju
Zgodnie z informacją przekazaną przez Głównego Geodetę Kraju, przepis w praktyce nie funkcjonuje z uwagi na określony w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2021 r. w sprawie państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych
kraju
15. Określenie zasad przeprowadzania przez wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego czynności sprawdzających
Usunięcie zapisu z art. 7 ust. 1 pkt 4 oraz art. 9 ust. 4 o kontrolowaniu przedsiębiorców w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących geodezji i kartografii jest konsekwencją zmiany definicji wykonawcy zawartej w art. 11.
Projektowane zmiany zakładają wprowadzenie możliwości podejmowania, w wyniku zarzutów („skarg”) wnoszonych przez osoby dotknięte negatywnymi czynnościami geodety i z urzędu, jako wyraz realizacji nadzoru, o którym mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1 ustawy PGiK, czynności sprawdzających przez wojewódzkich inspektorów nadzoru geodezyjnego i kartograficznego poprawności wykonania pracy geodezyjnej i kartograficznej z przepisami ustawy oraz standardami obowiązującymi w geodezji i kartografii.
16. Doprecyzowanie kto pełni funkcje kierownika jednostki kontrolującej
17. Wprowadzenie możliwości nadania przesyłki w placówce podmiotu zajmującego się doręczaniem korespondencji na terenie Unii Europejskiej
Celem przedmiotowej zmiany jest wyeliminowanie wątpliwości dotyczących podstawy przyjęcia wyników prac geodezyjnych wykonywanych na zlecenie organów administracji geodezyjnej i kartograficznej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
18. Zmiany w zakresie ujawniania adresu podmiotu w ewidencji gruntów i budynków
Projektowana zmiana zapisu w art. 20 ust. 2 pkt 2 ustawy PGiK polega na zastąpieniu miejsca pobytu stałego lub adresu siedziby podmiotów, dla podmiotów wymienionych w art. 20 ust. 2 pkt 1 – ogólnym pojęciem adresu bez określenia jego rodzaju.
19. Określenie terminu na aktualizację ewidencji gruntów i budynków w oparciu o dokumentację geodezyjną przyjętą do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego
Zaproponowana zmiana ma na określenie terminu aktualizacji ewidencji gruntów i budynków w oparciu o dokumentację geodezyjną przyjętą do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
20. Wprowadzenie możliwości uzyskania wypisów z rejestru gruntów zawierających dane osób prawnych
Zaproponowana zmiana ma na celu wyeliminowanie bariery w dostępie do danych ewidencji gruntów i budynków dotyczących danych podmiotów, takich jak Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego, czy spółki prawa handlowego.
21. Uszczegółowienie procedury modernizacji ewidencji gruntów i budynków
Projektowane regulacje mają na celu umożliwienie starostom przeprowadzania procedury modernizacji ewidencji gruntów i budynków w ograniczonym zakresie prac. Ma to głównie na celu umożliwienie podniesienia jakości danych ewidencji gruntów i budynków mimo ograniczonych środków finansowych, które mogą być przeznaczone na ten cel.
22. Dodanie procedury weryfikacji ewidencji gruntów i budynków
Projektowane przepisy zakładają dodanie art. 24aa ustawy PGiK obowiązku przeprowadzania przez starostów okresowych weryfikacji danych ewidencyjnych celem zapewnienia aktualności oraz podniesienia jakości bazy danych ewidencji gruntów i budynków. Zapisy odnośnie do okresowej weryfikacji danych ewidencyjnych zawarte były w nieobowiązującym rozporządzeniu
23. Zmiany dotyczące zintegrowanego systemu informacji o nieruchomościach i przekazywania elektronicznych wypisów aktów notarialnych
Zmiana w zakresie art. 23 ust. 2 ustawy PGiK nadkładająca obowiązek przekazywania przez notariuszy elektronicznych wypisów aktów notarialnych, a nie jak dotychczas odpisów aktów notarialnych, wynika z potrzeby usprawnienia i przyspieszenia procesu komunikacji między starostami i notariuszami.
24. Doprecyzowanie zasad przeprowadzania wznowienia znaków granicznych i wyznaczenia punktów granicznych
Brzmienie art. 39 ustawy PGiK budzi od lat wiele kontrowersji. Regulacje związane ze wznowieniem znaków granicznych i wyznaczeniem punktów granicznych są bardzo często przedstawiane jako te, które należy poddać koniecznej reformie. Jedną z kwestii wymagających doprecyzowania, a właściwie zdefiniowania jest wyszczególnienie znaków granicznych, których zniszczenie, przesunięcie lub uszkodzenie może zostać niejako „naprawione” bez przeprowadzenia postępowania rozgraniczeniowego. Z jednej strony istnieją poglądy doktryny, że umiejscowienie tego przepisu w rozdziale poświęconym rozgraniczeniu nieruchomości przesądza o tym, że wznowione mogą być tylko znaki graniczne ustalone w postępowaniu rozgraniczeniowym. Inna część doktryny wyraża pogląd, że procedura ta może mieć zastosowanie szersze i obejmować znaki graniczne zastabilizowane np. w procedurze podziału działki ewidencyjnej. Aby dokonać jednoznacznej kwalifikacji znaków granicznych, których położenie można wznowić, proponuje się odnieść tę procedurę do czynności, w których w sposób legalny można dokonać stabilizacji punktów granicznych używając wyliczenia tych czynności z jednoczesnym pozostawieniem tego wyliczenia jako zbioru otwartego.
W projekcie ustawy proponuje się również dookreślić sposób postępowania w przypadku sporu co do położenia znaków granicznych. W tym względzie uznano, że można dokonać wznowienia tylko znaków granicznych, których położenie jest bezsporne. Propozycja zakłada również, aby w sytuacji, gdy stabilizacja tych znaków dokonana została w innych niż rozgraniczenie nieruchomości procedurach, pierwszeństwo w rozstrzygnięciu sporu miała procedura rozgraniczenia nieruchomości, a tryb sądowy miał zastosowanie jedynie dla znaków granicznych ustalonych ówcześnie w postępowaniu o rozgraniczenie nieruchomości.
Projektowane zmiany zakładają również określenie, odrębnie od postępowania rozgraniczeniowego, zasad zawiadamiania zainteresowanych stron o wznowieniu znaków granicznych. Proponuje się, aby stronami zainteresowanymi wznowieniem znaków granicznych były co do zasady podmioty, o których mowa w art. 20 ust. 2 ustawy PGiK. Forma i sposób doręczenia zawiadomienia została uregulowana w podobny sposób, jak ma to miejsce przy procedurze ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych w trybie przepisów § 31−33 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Pozwoli to np. umożliwić wznowienie znaków granicznych w sytuacji, gdy dla części działek ewidencyjnych nie jest znany ich właściciel lub nie jest znany ich adres, pod który należy doręczyć zawiadomienie.
Proponuje się również, aby do doręczeń zawiadomień stosować odpowiednio przepisy Kpa. Regulacja ta jest w ocenie projektodawcy jest konieczna ze względu na fakt, że osoby dokonujące wznowienia znaków granicznych nie posiadają ustawowych narzędzi – takich jakie posiadają organy administracyjne, np. do korzystania z fikcji doręczenia.
W projekcie ustawy proponuje się również jednoznacznie określić, kto może dokonywać wznowienia znaków granicznych, czyli jakimi uprawnieniami zawodowymi powinna się legitymować osoba wykonująca te czynności. Biorąc pod uwagę fakt, że umiejętność prawidłowego stosowania tej procedury jest warunkiem koniecznym do uzyskania uprawnień zawodowych w zakresie, o którym mowa w art. 43 pkt 2 lub 5 ustawy PGiK, to właśnie osoby posiadające tego typu uprawnienia zawodowe powinny być uprawnione do dokonania wznowienia znaków granicznych. Określono również minimum jakie powinno zawierać zawiadomienie o czynnościach wznowienia znaków granicznych.
Projektowane zmiany zakładają również określenie w sposób jednoznaczny co ustawodawca ma na myśli mówiąc o wyznaczeniu punktów granicznych. Instytucja ta w przedstawionej propozycji powinna dotyczyć możliwości stabilizacji lub jednoznacznego oznaczenia w terenie punktów, które zostały ustalone w trybach umożliwiających wznowienie osadzonych w nich znaków, ale z różnych przyczyn stabilizacji tych wówczas nie dokonano. Można zauważyć, że proponowane regulacje nie umożliwiają wyznaczenia punktów granicznych poprzez ich jednoznaczne oznaczenie w terenie dla punktów granicznych wcześniej stabilizowanych, dla których istnieje możliwość wznowienia znaków granicznych. Zabieg ten jest celowy, gdyż zasadą powinno być istnienie na gruncie punktów granicznych stabilizowanych, a punkty graniczne niestabilizowane (markowane) powinny stanowić wyjątek.
25. Rezygnacja z odpłatności za udostępnianie części danych opisowych dotyczących działek ewidencyjnych i budynków zawartych w ewidencji gruntów i budynków
26. Zwolnienie z opłat danych analogowych materiałów kartograficznych przeznaczonych dla osób niewidomych i słabowidzących
27. Określenie skutków nieuiszczenia należnej opłat
28. Wprowadzenie ustawowego mechanizmu waloryzacji opłat z tytułu wykonywania przez organy Służby Geodezyjnej i Kartograficznej określonych czynności
29. Doprecyzowanie jakie czynności wchodzące w skład prac geodezyjnych i prac kartograficznych muszą być wykonywane osobiście przez osoby wykonujące samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii
30. Zmiany w zakresie uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii
31. Zmiany regulacji dotyczących postępowań dyscyplinarnych osób wykonujących samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii
32. Zmiany w zakresie kar za brak zgłoszenia pracy geodezyjnej, brak przekazania materiałów do państwowego zasobu i brak zgłaszania zmian do ewidencji gruntów i budynków
33. Konkretyzacja zapisów odnośnie do obliczania terminów zawartych w ustawie
34. Zmiany w zakresie załącznika do ustawy PGiK