Dychotomia kompetencji i odpowiedzialności organizacji firmy wykonującej prace geodezyjne i kartograficzne jako skutek Art. 11 ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne.
Zastosowane słowa i pojęcia kluczowe:
- Firma geodezyjna – przedsiębiorca, jednostka organizacyjna, osoba posiadająca uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii wykonująca zawód miernictwa geodezyjnego określana potocznie mianem „wykonawca”;
- Ustawa „Prawo Geodezyjne i Kartograficzne (skrót: Pgik);
- Dychotomia – dwudzielność, podział dychotomiczny dwuczłonowy, na dwie części, kategorie, klasy, zwłaszcza na dwie przeciwstawne sobie grupy;
— o —
Znowelizowana w 2014 roku treść Art. 11 ustawy Pgik i jej dalsze modyfikacje zastosowane w praktyce firm geodezyjnych jak i w działalności organów administracji geodezyjnej spowodowała szeroką falę nadużyć obniżając równocześnie jakość wykonywanych opracowań geodezyjnych. Przytoczona poniżej, aktualnie obowiązująca treść tego artykułu spowodowała w każdej firmie geodezyjnej możliwość rozdwojenia kompetencji i odpowiedzialności powodując „rozmycie” tych dwóch elementów. Szczególnie szerzy się praktyka podpisywania przez wynajętych „kierowników prac”, (a więc firmujących) operatów wykonanych przez „wykonawców” nieuprawnionych.
Artykuł niniejszy ma na celu zwrócić uwagę na absurdalność zapisów ujętych w Art. 11 Pgik poprzez wnioski nasuwające się w sposób oczywisty w trakcie jego lektury.
Rozdział 3 ustawy Pgik pt. „Prace geodezyjne i kartograficzne” otwiera Art. 11 w postaci trzech następujących ustępów:
- Wykonawcą prac geodezyjnych lub kartograficznych może być przedsiębiorca, jednostka organizacyjna, a także osoba legitymująca się uprawnieniami zawodowymi w dziedzinie geodezji i kartografii w przypadku wykonywania przez tę osobę funkcji biegłego sądowego lub mierniczego górniczego.
- Wykonawca prac geodezyjnych podlegających obowiązkowi zgłoszenia organowi Służby Geodezyjnej i Kartograficznej ustanawia legitymującego się odpowiednimi uprawnieniami zawodowymi kierownika prac geodezyjnych.
- W przypadku gdy wykonawcą prac geodezyjnych jest osoba wykonująca funkcję biegłego sądowego lub mierniczego górniczego, uznaje się ją za pełniącą funkcję kierownika prac geodezyjnych.
Z powyższego cytatu nasuwają się następujące wnioski:
Z ustępu 1 wynika że:
- osoba posiadająca uprawnienie zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii, jeśli nie wykonuje funkcji biegłego sądowego lub mierniczego górniczego nie może być wykonawcą prac geodezyjnych lub kartograficznych . Jest to oczywisty absurd;
- słowa: „przedsiębiorca”, „jednostka organizacyjna” należy rozumieć jako „osoba lub organizacja zarejestrowana w PKD w kategorii 71.12.Z.”, słowem każdy po bezwarunkowym zarejestrowaniu działalności gospodarczej w PKD 71.12.Z. nazywany będzie przedsiębiorcą geodezyjnym.
Komentarz: skutki takiego stanu rzeczy są opłakane. Z tego powodu prestiż zawodowy geodety w oczach społeczeństwa sięgną dna. Ostatni raport kontroli NIK przeprowadzony w naszej branży dowodzi postępującej pauperyzacji Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego.
Z ustępu 2 wynika że:
- zapis ten poprzez ujęcie go w formule prawnej w postaci Pgik wprowadza w proces kierowniczy każdej firmy geodezyjnej dychotomię stanowiskową kompetencji i odpowiedzialności w jej działaniu decyzyjnym i wykonawczym, a jego autorzy wykazali się brakiem pojęcia o pragmatyce egzystencji firmy geodezyjnej i jej aspektów natury socjologicznej;
- Przedmiotowa dychotomia odwróciła naturalny porządek kolejności postępowania i odpowiedni poziom stanowisk pracy w strukturze każdej firmy geodezyjnej, prawidłowa działalność firmy bowiem powinna polegać na tym, że to jej kierownik ustanawia wykonawcę, a czynność ta nie usztywniona jest żadnym zapisem prawnym i należy do właściwości kierownika firmy, który dla zleceniodawcy jako swojego klienta jak i dla organów administracji państwowej jest w jednej osobie kierownikiem i wykonawcą, i tylko wówczas wiadomo kto odpowiada za jakość produktu firmy i za właściwą kompetencję w wykonywaniu prac geodezyjnych i ich dokumentów wynikowych;
Z ustępu 3 wynika:
- jeśli wykonawcą jest biegły sądowy lub mierniczy górniczy, to łaskawy ustawodawca uznaje ich jako pełniących funkcję kierownika prac. Jest to ta sama dychotomia tylko w odwróconej kolejności;
- Treść tego ustępu dowodzi, że osoby stanowiące firmę geodezyjną mają być wykorzystywane przez organ administracji geodezyjnej instrumentalnie czyli jako przedmiotowo potraktowane narzędzie, bo takie strukturalizowanie, to zabieg czysto socjotechniczny, a więc zastosowany z premedytacją, dający podstawę prawną do ingerowania administracji geodezyjnej w sferę prywatności geodetów, w prowadzenie ich prywatnych firm geodezyjnych. Temu celowi służy zresztą znowelizowana i rozbudowana „rodzina” artykułów 12 Pgik, stanowiąca istną instrukcję kancelaryjną ingerującą w zasady prowadzenia firm geodezyjnych, realizującą zasady instrumentalnego ich traktowania, jako narzędzia do bezpłatnego pozyskiwania danych i wykonywania niektórych czynności i dokumentów służących budowie baz danych, które to czynności administracja geodezyjna powinna wykonać sama lub powinna zlecić firnie geodezyjnej na ogólnie przyjętych równo partnerskich zasadach.
Wniosek końcowy
Z zacytowanej na wstępie definicji dychotomii w konstruowaniu przepisów prawnych i w budowie relacji sprawczych między prywatną firmą i organem administracji geodezyjnej jasno wynika, że stanowi ona objaw choroby struktur organizacyjnych w naszej branży. Dychotomia kompetencji i odpowiedzialności z samej swej natury jest groźna chorobą, z którą musimy sobie jak najszybciej poradzić.
Z tych wszystkich powodów, jako doraźny środek zapobiegawczy pauperyzacji naszej branży, a w szczególności zawodu miernictwa geodezyjnego, żądajmy zmiany brzmienia Art. 11 ustawy Pgik do następującej postaci:
Art. 11. 1. Do wykonywania prac geodezyjnych upoważniony jest w Polsce wyłącznie mierniczy przysięgły (geodeta rzeczywiście uprawniony), który prowadzi własną, zarejestrowaną firmę geodezyjną lub zatrudniony jest w firmie, której działalność statutowa obejmuje potrzeby fachowego kierowania zespołem wykonującym prace geodezyjno-kartograficzne, i autoryzowania wyników tych prac.
2. Mierniczy przysięgły (geodeta rzeczywiście uprawniony), to upoważniony przez władzę i przez nią zaprzysiężony (zobowiązany) geodeta, który wydaje dokumenty o mocy urzędowej sporządzone przez siebie na podstawie prac swoich i wykonanych przez jego zespół, a dokumenty te poświadczone są przez niego osobiście własnym podpisem i pieczęcią uwierzytelniając w ten sposób zawarte w dokumencie treści, potwierdzając ich zgodność ze źródłem badań, z terenem i z wynikowym operatem technicznym.
Podstawą prawną ww. znowelizowanej treści Art. 11 Pgik są następujące cztery akty prawne:
1) Art. 22 Konstytucji RP z 1997 r.
2) Dyrektywa nr 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7 września 2005 r
3) Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 lutego 2017 w sprawie wykazu
zawodów regulowanych i działalności regulowanych, przy wykonywaniu których
usługodawca posiada bezpośredni wpływ na zdrowie lub bezpieczeństwo publiczne,
w przypadku których można wszcząć postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji,
(Dz.U. z dnia 3 marca 2017 r. poz. 468).
4) Ustawa Prawo Przedsiębiorców z 6 marca 2018 r. Dz. U. 2018 poz.646,
a w szczególności Art. 43, ust 1 tej ustawy.
Andrychów 19 lutego 2023 r. W ł a d y s ł a w B a k a
– Z-ca Przewodniczącego Zarządu OZZG,
– Przewodniczący Zarządu SFGZA,
– Biegły Sądu Okręgowego w Krakowie
w dziedzinie geodezji i kartografii.