Od dawna, dla nikogo nie jest tajemnicą, że za stan zdezaktualizowania w całym kraju rejestrów publicznych, jakimi są ewidencje gruntów i budynków, winne są liczne zmiany rozporządzenia ws ewidencji gruntów i budynków, które na podstawie delegacji ustawowej, tak faktycznie reguluje sposób zakładania i prowadzenia ewidencji gruntów i budynków oraz szczegółowy zakres informacji objętych tą ewidencją (art. 26 ust. 2 uPgik).
Taka sytuacja może mieć miejsce w związku z tzw. blankietowością upoważnienia ustawowego zawartego we wspomnianym art. 26 ust. 2 ustawy. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego ustalona została zasada braku konstytucyjności w takiej delegacji ustawowej do wydawania rozporządzeń, które są sformułowane w sposób dającym prawo rozporządzeniu do określenia szczegółowego zakresu informacji objętych rozporządzeniem (Wyroki TK z dnia 9 maja 2006 r. P4/05 i z dnia 12 lipca 2007 r. U7/06). Od samego początku obowiązywania kolejnych permutacji rozporządzeń dotyczącym ewidencji gruntów i budynków, w swej istocie, nie wykonywały ustawy ale ją uzupełniały. Działo i dzieje się to z tej prostej przyczyny, że łatwiej organizacyjnie jest wydać ministerialne rozporządzenie niż akt prawny o randze ustawy. I tak kolejno (13), z powodu braku wyraźnych wytycznych i szczegółowych upoważnień ustawowych, ustalono tryb “ustalenia przebiegu granic nieruchomości działek ewidencyjnych”, który nawet ustawie nie jest znany nawet z nazwy, nie mówiąc już o wyraźnych wytycznych. Na podstawie blankietowego upoważnienia art. 26 ust. 2 ustawy wciąż tworzy się nowe zasady prowadzenia ewidencji gruntów i budynków oraz rodzaju gromadzenia przez tą ewidencję rodzajów danych, powodując w ten sposób ewidencję gruntów i budynków niezgodną z przepisami kolejnych rozporządzeń.
Stąd wniosek, jedynym sposobem ustabilizowania aktualności danych ewidencji gruntów i budynków jest spowodowanie wyeliminowania przez Trybunał Konstytucyjny blankietowego upoważnienia zawartego w art. 26 ust. 2 ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne, tym samym rozporządzenie ws ewidencji gruntów i budynków utraci moc.
Dlatego przedstawiamy kolejny projekt nie zbyt legalnego rozporządzenia ws zmian rozporządzenia o ewidencji gruntów i budynków (13-ta zmiana pod rządem ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne z 1989 r.).
W dniu 08.04.2024 o 12:56, pani Błażyńska Kamila, starszy specjalista Wydziału Geodezji i Kartografii Departament Architektury, Budownictwa i Geodezji w Ministerstwie Rozwoju i Technologii napisała do nas o przedstawienie w terminie 14 dni ewentualnego stanowiska do projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków
Załączone najistotniejsze dokumenty OSR_ROZP_MRiT_zm._egib_do uzg.xml, KBPROJ_ROZP_MRiT_zm. egib_do uzg.xml, Uzasadnienie_ROZP_MRiT_zm._egib_do uzg.xml, Zał. nr 1 do rozporządzenia.xml, Zał. nr 2 do rozporządzenia.xml oraz Zał. nr 3 do rozporządzenia.xml, niestety z uwagi na format były nie do wykorzystania bez spec. oprzyrządowania.
Do tego, na stronie RCL w dniu 8 kwietnia br. dokumenty były niezaktualizowane, co uniemożliwiło pozyskanie plików tą drogą, dopiero nasze wystąpienie o ogólnie używany format dokumentów elektronicznych spowodowały uaktualnienie strony https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12383855
Przedstawiając propozycje zmian rozpoczniemy od Uzasadnienia projektu w którym czytamy:
Potrzeba wydania ww. rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy
i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2024 r.
poz. 219) – dalej jako „rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków”, wynika
z konieczności dostosowania obecnych przepisów do przepisów ustawy z dnia 13 lipca 2023 r.
o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych,
a także ich funkcjonowaniu (Dz. U. poz. 1597).
W związku z tym przepisy wykonawcze ws ewidencji gruntów i budynków, należy dostosować w sposób następujący:
W celu dostosowania przepisów przedmiotowego rozporządzenia do ww. regulacji
ustawowych, projektowane zmiany zakładają aktualizację zasad zaliczania gruntów
do użytków gruntowych, zawartych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Rozwoju,
Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, poprzez
uwzględnienie w nich gruntów zajętych pod biogazownię, zdefiniowaną w ww. ustawie.
Dodatkowo, Główny Geodeta Kraju pani Alicja Kulka stwierdziła, że należy skorzystać z okazji i wprowadzić zmiany do rozporządzenia ws egib wynikające z innych subiektywnych potrzeb, np.:
1.
Przywrócono możliwość stosowania w identyfikatorach obiektów bazy danych
ewidencyjnych arkusza ewidencyjnego, pomocniczej jednostki podziału kraju dla celów
ewidencji, obejmującej część obrębu ewidencyjnego.
Wprowadzona rozporządzeniem w sprawie ewidencji gruntów i budynków zmiana
sposobu przyjmowania identyfikatorów bazy danych ewidencyjnych, wynikająca
z konieczności usunięcia z identyfikatora numeru arkusza ewidencyjnego, skutkuje
obowiązkiem dostosowania identyfikatorów działek ewidencyjnych do zmienionych
przepisów.
Zgodnie z informacją przekazaną przez Głównego Geodetę Kraju około 3,5 mln działek
ewidencyjnych (na 38 mln działek w kraju – co stanowi 9 % wszystkich działek
ewidencyjnych) wymaga dostosowania oznaczenia identyfikatora do przepisów
rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków, w związku z koniecznością
usunięcia z identyfikatora numeru arkusza ewidencyjnego. Obowiązek ten dotyczy 123
powiatów.
Zmiany dokonane w oznaczeniu numerów działek ewidencyjnych skutkują koniecznością
wygenerowania i przesłania stosownych zawiadomień do Wydziałów Ksiąg Wieczystych
Sądów Rejonowych w celu dokonania zmian w dziale I KW (działki, budynki, lokale).
Powoduje to paraliż prac sądów rejonowych i prowadzi do niespójności pomiędzy
zapisami w ewidencji gruntów i budynków a KW, co w następstwie utrudnia możliwość
obrotu tymi nieruchomościami i prowadzenia na nich procesów inwestycyjnych.
Jednocześnie zmiana identyfikatorów działek ewidencyjnych, a co za tym idzie budynków
i lokali, powoduje konieczność wysłania pisemnych zawiadomień do właścicieli tych
nieruchomości, co generować będzie dodatkowe koszty dla powiatów, nieprzewidziane
w trakcie prac legislacyjnych nad projektem rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów
i budynków.
Wprowadzenie możliwości stosowania arkusza mapy jako identyfikatora obiektów bazy danych, oraz jako pomocniczej jednostki podziału kraju jest nie tylko cofaniem się w jednolitych zasadach ewidencji gruntów i budynków określonych w ustawie z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne ale wskazuje i udowadnia, że opłaca się nie stosowanie przepisów prawa przez organy odpowiedzialne za aktualny stan prawny rejestrów publicznych, szczególnie ewidencji gruntów i budynków. Pozostaje tylko kwestia, którą pani Alicja Kulka nie podała w uzasadnieniu zmian, ile milionów działek, w ilu Powiatach zmodernizowano dane o działkach w taki sposób by w obrębie numery działek się nie powtarzały z kolejnych arkuszy mapy? W ilu obrębach zlikwidowano podziały na arkusze map ewidencyjnych, ile na te prace modernizacyjne poniesiono materialnych nakładów pozwalających nie tylko doprowadzenie do norm prawnych danych ewidencyjnych ale również na automatyczne wprowadzenie zmian w KW. Wiele miast i gmin województwa małopolskiego wprowadziło już dawno odpowiednie zmiany i co, teraz okazuje się, że mogli tego nie robić? Że mogli te nakłady finansowe spożytkować na inne potrzebne rzeczy jak drogi, przedszkola itd.?
Ta proponowana zmiana może naruszać koleiny raz, jeśli chodzi o przepisy wykonawcze do ewidencji gruntów i budynków, zasady konstytucyjne np. o równym traktowaniu podmiotów.
Następne zmiany proponowane przez Głównego Geodetę Kraju:
2.
Dostosowano przepisy do aktualnego brzmienia art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r.
o drogach publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 320) w zakresie określania zasad zaliczania
gruntów do użytku gruntowego „drogi”.
Zmiana w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych spowodowała
przedefiniowanie pojęcia pasa drogowego, który obecnie stanowi wydzielony liniami
rozgraniczającymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnię, na którym jest
lub będzie usytuowana droga. Biorąc pod uwagę fakt, że do użytku gruntowego – „Drogi”
zaliczane są obecnie grunty, które są pasami drogowymi dróg publicznych oraz dróg
wewnętrznych w rozumieniu przepisów ustawy o drogach publicznych, niewchodzące w
skład gruntów przeznaczonych pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych – Tp
należy jednoznacznie doprecyzować, że użytek gruntowy dr – „drogi” dotyczy obszaru, na
którym droga jest zlokalizowana (wybudowana).
3.
Doprecyzowano kwestię trwałej stabilizacji punktów granicznych w celu wyeliminowania
przypadków osadzania trwałych znaków granicznych na granicach spornych, wbrew woli
jednej ze stron.
Obowiązujący od 31 lipca 2021 r. przepis § 33 ust. 4 rozporządzenia w sprawie ewidencji
gruntów i budynków budzi wątpliwości odnośnie możliwości stabilizowania w sposób
trwały wszystkich punktów granicznych, po przeprowadzeniu ustalenia przebiegu granic
działek ewidencyjnych, niezależnie od tego w jakim trybie zostały ustalone a przede
wszystkim, czy określają one granicę sporną czy też bezsporną. Na powyższy problem
uwagę zwrócił w ramach opiniowania projektu rozporządzenia jeden z wojewódzkich
inspektorów nadzoru geodezyjnego i kartograficznego.
Mając na względzie powyższe proponuje się przyjęcie funkcjonującego od 1999 roku
w przepisach § 16 rozporządzenia z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania
nieruchomości (Dz. U. poz. 453) rozwiązania zgodnie, z którym stabilizację punktów
granicznych w obecności stron dokonuje się dla ustalonych bezspornie punktów
granicznych.
4.
Doprecyzowano sposób wyznaczania zakresu konturu użytków B – tereny mieszkaniowe,
Ba – tereny przemysłowe i Bi – inne tereny zabudowane.
W związku z występującymi wątpliwościami w zakresie sposobu stosowania zasad
zaliczania gruntów do użytków gruntowych B, Ba i Bi, określonych w lp. 13–15 tabeli
załącznika nr 1 do rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków, konieczne
jest doprecyzowanie sformułowania odnoszącego się do „linii wskazanych w projekcie
zagospodarowania działki”, który budzi wątpliwości interpretacyjne w zakresie
jednoznacznego wskazania o jaki rodzaj „linii” na projekcie zagospodarowania działki
chodzi. Mając na względzie powyższe oraz treść powoływanej w rozporządzeniu z dnia 11
września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U.
z 2022 r. poz. 1679, z późn. zm.) normy nr PN-B-01027 – „Rysunek budowlany –
Oznaczenia graficzne stosowane w projektach zagospodarowania działki lub terenu”
zaproponowano zastąpienie „linii wskazanych w projekcie” granicami działki budowlanej,
która jest zdefiniowana w przepisach wydanych na podstawie art. art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy
z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682, z późn. zm.).
5.
Doprecyzowano działania podejmowane w ramach aktualizacji informacji zawartych
w ewidencji gruntów i budynków. Proponowana zmiana związana jest z koniecznością
jednoznacznego wskazania, że aktualizacja ta następuje poprzez wprowadzanie
udokumentowanych zmian do bazy danych ewidencyjnych.
6.
Wprowadzono zmiany w modelu danych ewidencji gruntów i budynków zawartych
w załącznikach nr 6 i 8a do rozporządzenia, wynikające ze zdiagnozowanych błędów. Na
podstawie informacji uzyskanych przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii (od jednego
z twórców oprogramowania) czas niezbędny na dostosowanie baz danych oszacowano na
12 miesięcy.
Treść projektu rozporządzenia:
Projekt-z-3-kwietnia-2024 zalacznik-nr-1 zalacznik-nr-2 zalacznik-nr-3 uzasadnienie ocena-skutkow-regulacji